Deze therapievorm kan als aanvullende behandeling van depressie naast het gewone behandelprotocol worden ingezet. Waaktherapie, ook wel slaaponthoudingstherapie of slaapdeprivatie geheten, is een chrono therapeutische interventie die gericht is op de biologische klok. Stemmingsstoornissen hebben waarschijnlijk iets te maken met verstoringen van de biologische klok en door deze meer in een vast ritme te laten lopen met behulp van licht en waken, kan invloed worden uitgeoefend op de stemming. Waak-lichttherapie wordt bij jong volwassenen over het algemeen effectief na een week, bij 60-plussers duurt het wat langer voordat de depressie op het programma reageert.
Slapen kan op depressieve mensen een depressief effect hebben. Bij waaktherapie wordt een aantal nachten per week niet geslapen, wat een positief effect op de stemming heeft. Het levert een snelle vermindering van depressieve symptomen op waardoor mensen uit hun depressie kunnen komen. Dit effect is echter tijdelijk en houdt aan tot men van de slaap hersteld is. Het bereikte effect kan zo optimaal mogelijk behouden blijven door de slaapdeprivatie te combineren met medicatie, lichttherapie (iedere ochtend op een vast tijdstip) en/of slaap-fase vervroeging in de nachten dat er wel geslapen wordt. Slaap-fase vervroeging houdt in dat men aan de hand van een schema steeds vroeger naar bed en vroeger opstaat dan men gewoon is, wat een antidepressief effect heeft.
Mensen die depressief zijn slikken bijna allemaal slaapmedicatie aangezien slaapklachten dikwijls met een stemmingsstoornis gepaard gaan. Deze medicijnen verstoren echter het normale slaappatroon en de concentratie. Bij waak-lichttherapie wordt de slaapmedicatie niet ingenomen vanwege het feit dat iemand juist wakker moet blijven. Stoppen met deze medicatie is bij deze behandelmethode een hele goede mogelijkheid aangezien de kwaliteit van de slaap sterk verbetert op de nachten dat wel geslapen wordt.
Mensen met een bipolaire stoornis (manische-depressie), waarvan de stemming sterk schommelt, reageren zeer effectief op waak-lichttherapie. Ook depressies met een positieve dagschommeling, waarbij de depressie ’s ochtends slechter is dan ’s avonds, kunnen erg gebaat zijn bij deze behandeling aangezien de wisselingen en verbetering van de stemming zich op een waaknacht nog verder doorzet.
Een voordeel van waak-lichttherapie is dat mensen het idee krijgen zelf actief iets aan hun depressie te kunnen doen. Voor een gezonde stemming is ritme van groot belang. Het ondernemen van activiteiten, het ’s ochtends opstaan en sport/beweging zijn belangrijk om het lichaam en de biologische klok te stimuleren en te activeren, wat een positief effect op de stemming heeft. Tijdens de behandeling worden mensen gemotiveerd dergelijke ritmes en activiteiten in hun leven op te nemen.