rTMS staat voor ‘Repetitive Transcranial Magnetic Stimulation’ en is een vorm van therapie waarbij door middel van magnetische pulsen aan het brein bepaalde hersengebieden gestimuleerd of geremd worden. Door de spoel die bij de cliënt op het hoofd wordt geplaatst stroomt een sterke elektrische stroom die wordt omgezet in een krachtig magnetisch veld. Dit veld wordt in pulsen omgezet, die de spoel van het apparaat verlaten, en door de schedel heen dringen om de hersenen te bereiken. Daar wordt het elektromagnetische veld opnieuw omgezet in een elektrisch veld. De activiteit in de gestimuleerde delen van de hersenen wordt daardoor meer of minder. Het uitgangspunt is om afwijkende activiteit opnieuw te normaliseren waardoor depressieve klachten zullen verminderen.
Gedurende de behandeling wordt de heel snel aan- en uitschakelende magneet langzaam over het hoofd van de cliënt bewogen, op zoek naar het hersengebied dat betrokken is bij toenaderingsgedrag en beloning. Dit gebiedje bevindt zich in de nabijheid van het hersendeel dat de bewegingen van de linkerduim aanstuurt. Zodra deze duim begint mee te bewegen op het ritme van de magneet weet de arts dat hij bijna bij het juiste hersengebied is aanbeland. Tijdens het bewegen van de magneet krijgt de cliënt het gevoel alsof er heel snel met een potlood tegen zijn hoofd getikt wordt.
rTMS bij depressie
Depressie wordt over het algemeen veroorzaakt door een combinatie van factoren, die biologisch, psychologisch en sociaal van oorsprong zijn en elkaar wederzijds beïnvloeden. Bij rTMS worden de biologische mechanismen van de stoornis behandeld. In combinatie met gesprekstherapie, die van belang is voor terugvalpreventie, komen ook de andere factoren aan de orde. Een rTMS stimulatie is een passief proces en verandert niets aan het gedrag dat een depressieve stoornis in stand kan houden. Het kan echter wel bijdragen aan een gedragsverandering aangezien het de cliënt de houvast geeft dat zijn depressie behandelbaar is. Over het algemeen raakt deze namelijk extra gemotiveerd zijn depressieve klachten aan te pakken zodra de rTMS begint te werken en de klachten snel verminderen. rTMS geeft minder bijwerkingen dan medicatie aangezien alleen specifieke hersengebieden gestimuleerd worden. Daarnaast hoeft ook niet gewacht te worden of de antidepressiva aanslaan en wanneer.
Een rTMS behandeling is altijd individueel met een hoge behandelfrequentie waardoor het behandelproces direct te evalueren en zonodig bij te sturen is. De behandelingen zijn in te zetten bij verschillende depressieve stoornissen. De bipolaire stoornissen zijn hiermee echter niet goed te behandelen, evenals bijkomende stoornissen die een negatieve invloed op de effectiviteit van de behandeling kunnen hebben. Ook voor mensen met hersenletsel, forse hartritmestoornissen of epilepsie vormt het geen geschikte behandeling. rTMS wordt alleen gegeven aan mensen vanaf 18 jaar.
In meer dan 70% van de gevallen is een behandeling met rTMS effectief waarbij het effect ook op de langere termijn gehandhaafd blijft. Niet iedereen kan er echter mee geholpen worden en het kan depressie niet genezen aangezien de oorzaak daarvan niet noodzakelijkerwijze wordt weggenomen. Zoals al eerder vermeld ontstaat depressie namelijk vaak als gevolg van een combinatie van meerdere factoren, niet alleen biologische, waardoor het onmogelijk is het verantwoordelijke hersengebied aan te wijzen en te beïnvloeden. Om die reden zijn soms vervolgbehandelingen nodig na een jaar.
Indien er na 10 – 15 behandelingen nog geen afname van de depressieve klachten heeft plaatsgevonden is het onwaarschijnlijk dat verdere behandeling zal aanslaan. Over het algemeen bestaat een rTMS behandelproces uit 20 – 30 behandelingen met een frequentie van drie keer per week. Hierdoor is de effectiviteit ervan binnen drie tot vijf weken bekend waarbij een volledig resultaat binnen zes tot tien weken verwacht kan worden.