Rationeel Emotieve Therapie (RET) wordt vaak toegepast bij de behandeling van depressies. Het is een kortdurende vorm van cognitieve gedragstherapie die gebaseerd is op het bewerkstelligen van gedragsveranderingen waarbij irrationele (disfunctionele) opvattingen door rationele gedachten vervangen worden. Er wordt daarbij een beroep op het gezonde verstand gedaan. Rationele reacties leiden namelijk tot effectief gedrag en een productieve levensstijl terwijl een irrationele gedachtegang niet productief en ongelukkig maakt. Hierbij wordt uitgegaan van de veronderstelling dat ons denken het gevoel controleert, waarbij ons huidige gedrag negatief beïnvloed wordt door onze persoonlijke interpretaties van feiten uit het verleden die we op het heden blijven betrekken. Onze gedachtegang kunnen we volgens de RET zelf veranderen waardoor het mogelijk is vastgeroeste patronen te verlaten.
Een irrationele levensstijl ontstaat al vroeg in iemands leven, is gebaseerd op diverse opvattingen, oordelen, normen en waarden, en wordt over het algemeen door de opvoeding en de heersende cultuur nog verder bekrachtigd. Hierdoor roepen gedachten bepaalde gevoelens op, die gevolgd worden door een bepaalde handeling/gedrag. Gedachten die op verkeerde opvattingen gebaseerd zijn, zullen problematische gevoelens en gedrag oproepen. Dergelijke gevoelens en handelingen worden als zelf belemmerend en zelf saboterend beschouwd. RET oefent met behulp van gedachtentraining invloed uit op het associatieve netwerk van gedachten, gevoelens en handelingen waardoor effectiever met ervaren problemen kan worden omgegaan. Hierbij worden disfunctionele gedachten herkent, ter discussie gesteld en vervangen door rationele gedachten waardoor emoties op waarde geschat kunnen worden, men zich beter gaat voelen en in bepaalde situaties praktischer kan handelen.
Rationeel Emotieve Therapie kan heel confronterend en directief zijn aangezien dat bevorderend kan werken voor de effectiviteit van de behandeling. Van degene die de therapie ondergaat wordt een grote eigen inzet verwacht waaronder ook huiswerkopdrachten vallen, die een vast onderdeel van de therapie vormen. De behandelingen kunnen zowel individueel als in groepsverband plaatsvinden.
Het ABC-model
Rationeel Emotieve Therapie heeft tot doel zelf saboterende gedachten te onderkennen en te corrigeren, wat een bevrijdende werking heeft omdat men anders over de situatie en zichzelf leert denken en er effectiever naar kan handelen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van het ABC-model waarbij de beschrijving van een gebeurtenis (zonder interpretatie) in het A-compartiment komt, rationele of irrationele gedachten en opvattingen van die persoon erover zich in het B-compartiment bevinden en de gevolgen van deze gedachten onder C genoteerd worden. Met behulp van het ABC-model kunnen emotionele dagelijkse ervaringen effectief en praktisch geanalyseerd worden. Emotief wil overigens zeggen dat onze emoties van ongezonde, negatieve emoties naar gezonde (echte) emoties veranderen.
Een rationele gedachte:
- is gebaseerd op de objectieve werkelijkheid
- leidt tot het gewenste doel of helpt dat te bereiken
- leidt niet tot ongewenste persoonlijke gevoelens of helpt deze te voorkomen
- leidt niet tot ongewenste conflicten met andere mensen of helpt deze te voorkomen