Acupunctuur maakt onderdeel uit van de traditionele Chinese geneeskunde waarbij ernaar gestreefd wordt een evenwicht tussen Yin en Yang te verkrijgen. Lichamelijk gezien heeft Yin met bloed, lichaamsvloeistoffen en onze ‘essentie’ te maken en symboliseert daarmee het materiële aspect. Tot de Yange energie kunnen onze gevoelens, emoties en de mentale hoedanigheid gerekend worden waarbij Yang meer betrekking heeft op de lichaamsprocessen (activiteit). Yin en Yang zijn van elkaar afhankelijk en dus onafscheidelijk waarbij Yange energie zijn basis en ankering in de Yinne energie vindt. Onze Yange energie wordt instabieler naarmate de Yinne energie tekortschiet wat tot verstoringen in onze emoties kan leiden.
Bij de Chinese geneeskunst gaat men ervan uit dat lichaam en geest invloed op elkaar kunnen uitoefenen, maar ze worden als één gezien. Emotionele en fysieke verschijnselen vormen daarbij twee aspecten van een onderliggend verstoord evenwicht in het doorstromen van de energie (Qi). Deze energiestroom kan met behulp van acupunctuur beïnvloedt worden. Bevinden de klachten zich in een beginstadium dan zijn deze meestal het gevolg van een ‘blokkering’ van de vrije energiestroom (Qi stagnatie) in het lichaam. Dit kan bijvoorbeeld door stress veroorzaakt worden en op den duur tot uitputting van onze energiereserves leiden.
Een behandeling met dunne naalden is de meest bekende vorm van acupunctuur. Deze worden op specifieke acupunctuurpunten in het lichaam aangebracht, die zich op de meridianen (kanalen waarlangs de energie stroomt) bevinden. De manier waarop de naald wordt aangebracht bepaalt de energiestroom van de meridiaan waardoor de energiestromen in het lichaam gereguleerd kunnen worden. Hierdoor ontstaat een betere doorstroom van energie, verdwijnen energieblokkades, neemt de hoeveelheid energie toe of wordt verplaatst naar een gebied dat een tekort heeft en verbetert de kwaliteit van de energie. Uiteindelijk zal dit ervoor zorgen dat de balans in ons lichaam hersteld wordt.
Gedurende een behandeling zal de energie in het lichaam gaan stromen wat te voelen is door een licht tintelend of een zwaar gevoel rondom de naalden. Dit gevoel (Qi) kan soms uitstralen langs de meridiaan en duurt maar kort. Vanaf het moment dat de naalden geplaatst worden wordt het lichaam en de geest aangezet zichzelf te genezen. De naalden worden na ongeveer twintig minuten verwijderd.
Bij acupunctuur is geen sprake van een placebo effect aangezien aangetoond is dat konijnen ermee verdoofd kunnen worden. Acupunctuur is in staat de afscheiding van bepaalde stoffen op gang te brengen die voor een blokkade van het pijngevoel kunnen zorgen.
Bij stemmingsstoornissen
Diverse klinische studies, die de rol van acupunctuur bij depressie hebben bestudeerd, laten positieve resultaten bij dergelijke alternatieve behandelingen zien. Bij een depressieve stoornis is er namelijk ook sprake van verstoringen van het energiesysteem van het lichaam. Acupunctuur kan ondersteunend werken bij de behandeling van depressie en zal de balans op lichamelijk en mentaal niveau herstellen. Klachten worden met acupunctuur effectief aangepakt vanwege het feit dat er op beide niveaus veranderingen plaatsvinden, gebieden die elkaar anders alleen maar in negatieve zin zouden kunnen versterken.
Door middel van acupunctuur is het mogelijk om onderdrukte emoties de ruimte te geven zodat deze gevoeld kunnen gaan worden en plaats kunnen maken voor een beter gevoel. Er worden blokkades opgeheven die ontstaan kunnen zijn door negatieve gevoelens over jezelf. Hierdoor kunnen spanningen, vermoeidheidsgevoelens en negativiteit verdwijnen. Tevens wordt de energie gevoed waardoor je een beter gevoel over jezelf zult krijgen. Antidepressiva zorgen er eerder voor dat vervelende gevoelens onderdrukt worden en positieve gevoelens bevorderd worden.
Daarnaast kan de hersenactiviteit met behulp van acupunctuur worden gestimuleerd waardoor de deltagolven afnemen en er een toename van alfagolven te zien is. Dit leidt tot een afname van angstklachten bij cliënten maar ook ontstaan betere slaappatronen. De Westerse benadering van acupunctuur toont het vrijkomen van neurotransmitters aan.
Acupunctuurbehandelingen kunnen gecombineerd worden met bepaalde lichamelijke of ademhalingsoefeningen. Daarnaast is het van belang dat de cliënt ook zelf aan zijn bewustwordingsproces werkt door specifieke externe factoren te wijzigen of zijn levenswijze/levenshouding te veranderen. Door acupunctuur krijg je energie om de situatie waarin je je bevindt met andere ogen te leren zien maar ook je kwaliteiten op te merken en daar vertrouwen in te hebben. In sommige gevallen is het zinvol om acupunctuur te combineren met psychotherapie.
Het is in ieder geval veilig acupunctuur naast andere therapieën als psychotherapie, homeopathie of antidepressiva toe te passen. Ze zullen elkaars werking alleen maar op een positieve manier versterken.
De eerste zichtbare resultaten die zich na behandeling met acupunctuur bij depressie voordoen zijn vaak een beter slaappatroon, het herwinnen van de eetlust en de zin in vrijen.