Depressieve stoornissen zijn over het algemeen goed te behandelen aangezien het grootste deel van de behandelingen een gunstig effect op de klachten heeft. Afhankelijk van de ernst van de aandoening zal begonnen worden met minimale interventies. De huisarts biedt daarbij de eerste opvang en heeft de taak een eventuele depressieve stoornis te diagnosticeren en te behandelen. Dat kan in de vorm van gesprekken of aan de hand van bijeenkomsten op het gebied van depressiepreventie in de omgeving. Het verschaffen van uitleg en informatie over de ziekte is daarbij ook uitermate belangrijk.
De gesprekken met de huisarts kunnen samengaan met medicatie tegen depressie, aanpassingen in het eetpatroon of fysieke inspanning. In het geval dat deze lichte behandelingen tot onvoldoende vermindering van de klachten leiden kan de huisarts doorverwijzen naar een vrijgevestigde hulpverlener of gespecialiseerde instelling (tweedelijns gezondheidszorg) die de overstap kan maken naar medicijnen óf psychotherapie.
Een volgende stap zou een combinatie van medicatie én psychotherapie kunnen zijn. Een behandeling van depressie verloopt dus volgens een stappenplan (‘stepped care’ of ‘getrapte zorg’) waarbij in geval van milde stemmingsstoornissen een minder intensieve behandeling en in geval van ernstigere depressieve stoornissen een intensievere behandelwijze plaatsvindt. In sommige gevallen is het noodzakelijk een cliënt in een instelling op te nemen.
In de Multidisciplinaire Richtlijn Depressie, een richtlijn voor de diagnostiek en behandeling van volwassenen met een depressie, worden drie vormen van behandeling beschreven:
Behandelingen die nog niet zolang geleden als alternatieve geneeswijzen werden beschouwd worden nu ook in de reguliere aanpak toegepast. We hebben het hier over behandelingen als lichaamsgerichte therapie, runningtherapie, mindfulness en lichttherapie.
Er bestaat een verband tussen slaaponthouding (slaapdeprivatie) en depressie aangezien een verandering van het slaappatroon meestal voorafgaat aan een stemmingsverandering. Sommige depressieve mensen kunnen er baat bij hebben een nacht op te blijven waardoor ze zich de dag(en) erna beter voelen. Het effect van een nachtje overslaan is echter helaas niet blijvend maar zou in sommige gevallen in combinatie met antidepressiva wel tot blijvende resultaten kunnen leiden.
‘Stepped Care’ bestaat uit de volgende stappen:
- Watchful waiting
- Zelfhulp
- Minimale interventies
- Psychotherapie
- Mindfulness
- Medicijnen
- Lichttherapie
- Electro Convulsieve Therapie