Het verloop van een angststoornis hangt samen met het moment waarop de ziekte ontstaat. Fobieën die in de kindertijd beginnen verdwijnen dikwijls na de pubertijd weer hoewel een angststoornis ook chronisch kan worden. De prognose is over het algemeen beter als de diagnose vroeg wordt gesteld en een behandeling wordt ingezet. Op die manier is mogelijk te voorkomen dat mensen met een angststoornis alcohol of drugs gaan gebruiken om hun klachten te verzachten of zich in het ergste geval volledig gaan isoleren.
Wat het verloop van angststoornissen betreft zijn er diverse mogelijkheden aangezien dit soort stoornissen niet stabiel zijn.
- De angststoornis kan in sommige gevallen aanwezig blijven, wat dikwijls bij een sociale angststoornis voorkomt. De gemiddelde duur van een angststoornis is twaalf maanden en 42% van de angststoornissen is chronisch.
- De stoornis kan in de loop van de tijd ook in een andere angststoornis of ander psychisch probleem over gaan.
- Bij een groot deel van de kinderen of jongeren met een angststoornis ontwikkelt zich naast één of meerdere angststoornissen een depressieve stoornis. Depressie en angstklachten komen veel voor en soms tegelijkertijd. Hoewel mensen dikwijls van deze aandoeningen herstellen kunnen de klachten terugkomen of een chronisch karakter krijgen. De prognose is het slechtst indien angst en depressie samen voorkomen. De gemiddelde duur is dan langer dan twee jaar. Verder hangt een slechte prognose samen met de ernst en duur van de klachten, begin van de klachten op jonge leeftijd en een hoge leeftijd.
- Mensen die in de jeugd een angststoornis hadden hebben een grotere kans op een psychiatrische aandoening op volwassen leeftijd dan personen die dit niet hadden. Kinderen met een angststoornis hebben een tot vier maal grotere kans om als volwassene aan een dergelijke stoornis te lijden. Angststoornissen van volwassenen blijken gemiddeld rond de leeftijd van elf jaar te zijn ontstaan.
Hieronder wordt specifieker ingegaan op het verloop van diverse angststoornissen.
Gegeneraliseerde angststoornis
Over het natuurlijk verloop van de stoornis is weinig bekend. Ongeveer 2,5% van de mensen krijgt in zijn leven last van een gegeneraliseerde angststoornis waarbij de aandoening twee keer zo vaak onder vrouwen als bij mannen voorkomt. Aangenomen wordt dat de angststoornis vaak chronisch is waarbij iemand zich periodiek beter en slechter voelt. Ongeveer een derde deel van de mensen met een gegeneraliseerde angststoornis is na vijf jaar volledig hersteld. Gemiddeld ontstaan de klachten rond het 20ste jaar hoewel deze ook eerder of later kunnen ontstaan. Slechts één op de drie mensen schakelt in het eerste jaar na het ontstaan van de stoornis hulp in. Gemiddeld duurt dit tien jaar.
Paniekstoornis
In Nederland ontstaat de paniekstoornis over het algemeen als mensen midden in de 20 zijn, waarbij vrouwen gemiddeld 25 en mannen 28 jaar oud zijn. Paniekklachten verergeren dikwijls waarbij verergering snel kan optreden. Het aantal paniekaanvallen varieert waarbij iemand elk jaar 7% kans op een nieuwe paniekaanval heeft en 14% kans om geen aanvallen meer te krijgen.
Mensen met paniekaanvallen hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van andere angststoornissen, alcoholproblematiek en depressie. Zo’n 25% van de mensen die aan een paniekstoornis lijden ontwikkelt er binnen een jaar een andere psychische stoornis naast. De kans op het ontwikkelen van een depressie naast de paniekstoornis stijgt binnen vijf jaar van 20 naar 67%. Zo’n 30 – 50% van de mensen met een paniekstoornis herstelt uiteindelijk en voldoen daarmee niet meer aan de diagnose in het voorafgaande jaar. Dit herstel laat vaak wel 6 – 7 jaar op zich wachten en met het verdwijnen van de klachten is een volledig herstel van de kwaliteit van leven en van functioneren niet vanzelfsprekend.
Sociale fobie
Een sociale fobie kan tientallen jaren duren, de helft van de mensen lijdt hier langer dan 25 jaar aan, en uit zich bij mannen gemiddeld op een leeftijd van 19 jaar en bij vrouwen rond de 20 jaar. De ernst van de klachten kan in de loop van de tijd verschillen. Herstellen van een sociale-angststoornis duurt langer als iemand die onder behandeling is (geweest) meer beperkingen in het functioneren ervaart, een zelfmoordpoging ondernomen heeft of bijkomende ziekten heeft.
Het verloop van de aandoening hangt samen met een aantal factoren. De klachten zijn namelijk hardnekkiger als iemand in meerdere sociale situaties angst ervaart, daarnaast ook andere psychische stoornissen heeft, als kind mishandeld is of in een grote stad woonde of op zeer jonge leeftijd sociale angst kreeg.
Specifieke fobie
Een specifieke fobie begint dikwijls op jonge leeftijd, bij vrouwen gemiddeld op 16-jarige leeftijd en bij mannen rond 17 jaar. De stoornis heeft een langer verloop dan andere angststoornissen aangezien deze zich al zo vroeg in het leven uit. Uit onderzoek komt naar voren dat slechts één op de zes mensen na zeven jaar volledig van deze aandoening hersteld is.
Separatieangststoornis
Separatieangststoornissen kunnen op verschillende manieren verlopen. Zo kunnen ze chronisch worden of in een andere angststoornis transformeren. Een separatieangststoornis kan soms een voorteken zijn van een ander psychiatrisch probleem. Kinderen met een dergelijke stoornis hebben een grotere kans om later als volwassene een depressie of angststoornis te ontwikkelen hoewel de prognose over het algemeen gunstig is als het kind behandeld wordt.