De gevolgen van een angststoornis kunnen heel verschillend zijn maar angstklachten hebben altijd invloed op één of meer levensgebieden. Sommige mensen piekeren zoveel dat ze last hebben van vermoeidheid en/of slaaptekort. Anderen durven als gevolg van paniekaanvallen niet meer buiten te komen of vermijden zoveel dat ze praktisch geen angst meer ervaren maar beperkt zijn in wat ze willen doen of bereiken in hun leven. De ervaren kwaliteit van leven hangt samen met de ernst van de klachten.
Mensen die aan een angststoornis lijden hebben een grotere kans een depressie te krijgen of een verslaving aan alcohol, drugs of medicijnen te ontwikkelen. Angstklachten zijn goed te behandelen en gezien de serieuze gevolgen is het verstandig dit in een vroegtijdig stadium te doen.
De gevolgen van overmatige angst bij kinderen
Kinderen met een angststoornis kunnen zich op verschillende manieren uiten. Ze kunnen zich in de veilige thuisomgeving boos, gefrustreerd of agressief gedragen waarbij de ouders verwijten worden gemaakt, ruzie wordt gezocht of ze zich op broers en zussen gaan afreageren. Het is echter ook mogelijk dat ze juist stil en verdrietig worden, zich schuldig voelen of zich schamen. Angst is ook van invloed op het gedrag van het kind, dat zich kan gaan vastklampen, zich extra dapper voor gaat doen of zich clownesk kan gaan gedragen.
De gevolgen van angst zijn thuis anders dan op school. Hoewel het thuis in principe veilig is kunnen sommige angsten echter zo ernstig zijn dat ze zich ook in de thuissituatie voordoen en bijvoorbeeld slaapstoornissen geven. Op school kunnen kinderen problemen ervaren door sociale angst, separatieangst of faalangst. Deze angsten kunnen zich vooral uiten in spijbelen. Als faalangst voor betere prestaties zorgt is dat gunstig maar negatieve angst levert negatieve prestaties op.
Hieronder volgt een uiteenzetting van de gevolgen van specifieke angststoornissen.
Gevolgen gegeneraliseerde angststoornis
Een gegeneraliseerde angststoornis is van invloed op de levensverwachting, de kwaliteit van leven en brengt ook maatschappelijke kosten met zich mee. Hoewel niet bekend is hoeveel mensen met een gegeneraliseerde angststoornis een einde aan hun leven maken denkt bijna de helft van deze mensen die in de eerste lijn worden behandeld regelmatig aan zelfmoord. Doet zich naast de angststoornis een depressie voor dan is dat maar liefst twee derde.
Een gegeneraliseerde angststoornis heeft grote invloed op het dagelijks leven. Mensen die aan deze aandoening lijden hebben een lagere kwaliteit van leven dan mensen zonder deze stoornis en ervaren hun welzijn en algemene gezondheid als zeer slecht.
Wat de maatschappelijke kosten betreft kan geconcludeerd worden dat de gegeneraliseerde angststoornis de meeste kosten van alle angststoornissen veroorzaakt. Voordat de diagnose gesteld wordt hebben mensen met een dergelijke aandoening vaak al allerlei behandelingen en onderzoeken ondergaan voor hun lichamelijke klachten. Daarbij valt te denken aan bloedonderzoek, fysiotherapie, cardiologisch onderzoek en alternatieve geneeswijzen. Ook bezoeken ze twee tot drie keer zo vaak de huisarts als mensen zonder deze stoornis. Daarnaast leidt een gegeneraliseerde angststoornis tot veel werkverzuim.
Gevolgen paniekstoornis
Een paniekstoornis beïnvloedt zowel de kwaliteit van leven van de persoon die eraan lijdt als zijn omgeving. Ook gaat de stoornis met maatschappelijke kosten gepaard. Vergeleken met andere psychische stoornissen heeft de paniekstoornis grote invloed op het functioneren. De aandoening is negatief van invloed op het welbevinden, de perceptie van de eigen gezondheid en het beroepsmatig functioneren. Mensen met een paniekstoornis hebben een grotere kans arbeidsongeschikt te raken dan mensen met een andere psychische stoornis. Verder lijken ze minder goed met hun partner te kunnen opschieten en daar minder vertrouwen in te hebben. De paniekstoornis vormt geen belangrijke doodsoorzaak. Uit onderzoek komt naar voren dat 20% van de mensen met een paniekstoornis ooit een zelfmoordpoging gedaan heeft.
Aangezien de paniekstoornis relatief vaak voorkomt en het merendeel van de mensen met een dergelijke stoornis niet behandeld wordt is het een van de meest kostbare psychische aandoeningen. Een onbehandelde paniekstoornis brengt hoge kosten met zich mee vanwege een hoge medische consumptie (medicijngebruik en/of gebruik van zorg) en werkverlies.
Gevolgen sociale fobie
Een sociale fobie is van invloed op de kwaliteit van leven en de levensverwachting en brengt maatschappelijke kosten met zich mee. Mensen met een sociale-angststoornis functioneren over het algemeen minder goed en ervaren hun gezondheid en vitaliteit als slechter dan mensen zonder stoornis. Ze ervaren bijna evenveel beperkingen in het dagelijks functioneren als mensen met een stemmingsstoornis. Voorbeelden hiervan zijn problemen met het aangaan en onderhouden van vriendschappen en problemen op het werk. Mensen met een sociale fobie beschikken over minder sociale vaardigheden en zelfvertrouwen. Kinderen met een sociale-angststoornis leren minder sociaal gedrag aan omdat ze sociale situaties uit de weg gaan. De aandoening kan de schoolcarrière belemmeren en tot vroegtijdige schooluitval leiden.
Ondanks dat mensen met een sociale fobie twee tot drie keer meer kans op gedachten over zelfmoord hebben dan mensen zonder deze aandoening hebben ze geen grotere kans om een zelfmoordpoging te doen. Een sociale-angststoornis is dikwijls geen doodsoorzaak.
Hoewel er naar de maatschappelijke kosten van sociale fobie nauwelijks onderzoek gedaan is zijn deze waarschijnlijk aanzienlijk aangezien de stoornis met een verhoogde kans op arbeidsongeschiktheid, werkloosheid, medicatiegebruik, ziekteverzuim en een verminderd functioneren op het werk gepaard gaat. Dit ondanks het feit dat slechts een minderheid van de mensen met een sociale-angststoornis daarvoor onder behandeling is.
Gevolgen specifieke fobie
Een specifieke fobie beïnvloedt de kwaliteit van leven en de levensverwachting en gaat met maatschappelijke kosten gepaard. Het merendeel van de mensen die aan een specifieke fobie lijden probeert de angstwekkende situatie te vermijden zodat de fobie geen negatieve gevolgen voor hen hoeft te hebben. Komen deze mensen echter wel in een dergelijke situatie terecht dan kan de stoornis een negatief effect op de kwaliteit van leven hebben.
Volwassenen met een specifieke fobie functioneren gemiddeld slechter op algemene gezondheidsbeleving en lichamelijk functioneren dan mensen zonder psychische stoornis en ervaren rolbeperkingen als gevolg van pijn, lichamelijke problemen en sociaal functioneren. Hun verminderde kwaliteit van leven wordt naast de specifieke fobie ook bepaald door een stemmingsstoornis of andere angststoornis waarmee deze dikwijls gepaard gaat.
Een derde van de volwassenen die aan een specifieke fobie lijden ervaart ernstige belemmeringen in het dagelijks leven. Ruim 20% gaat nooit naar een sociale gebeurtenis, feestje of vergadering of wordt door de angsten weerhouden een nieuwe baan aan te nemen, een taak op het werk uit te voeren of nieuwe verantwoordelijkheden op zich te nemen. Wat de levensverwachting betreft hebben mensen met een specifieke fobie geen verhoogde kans op het ondernemen van een zelfmoordpoging of sterfte. De maatschappelijke kosten waarmee een specifieke fobie gepaard gaat zijn onbekend.