Runningtherapie bij depressieve stoornissen

Wat is runningtherapie?

Onder runningtherapie, een relatief nieuwe behandelvorm, wordt het therapeutisch inzetten van de ‘rustige duurloop’ verstaan, met als doel de psychische conditie te verbeteren. Hierbij wordt het hardlopen zeer rustig opgebouwd waarbij de afstand tijdens de therapie zal toenemen totdat er een niveau van ontspannen duurloop bereikt is van minimaal een half uur.

Bij welke klachten?

Runningtherapie wordt veelal gebruikt bij de behandeling van lichte tot matig ernstige depressies maar is ook inzetbaar bij andere psychische klachten zoals angststoornissen, somatoforme stoornissen, persoonlijkheidsstoornissen, verslavingen, schizofrenie en andere psychotische stoornissen. Ook wordt deze therapievorm gebruikt bij spannings- en vermoeidheidsklachten, burn-out en slaap- en concentratiestoornissen. Er bestaat echter nog geen wetenschappelijk bewijs of de therapie ook werkzaam is in geval van dit soort stoornissen/klachten.

Hardlopen, therapie of pillen?

De laatste jaren is er een weerstand tegen het laagdrempelig voorschrijven van antidepressiva ontstaan en daar is een meer lichaamsgerichte benadering (ademhalingsoefeningen, yoga, sporten) van psychische klachten als depressie voor in de plaats gekomen. Antidepressiva slikken gaat in veel gevallen namelijk met vervelende bijwerkingen als overgewicht en seksuele functiestoornissen gepaard en het stoppen met de medicatie is niet eenvoudig. Daarnaast vallen mensen die ermee gestopt zijn regelmatig terug.

In de meeste gevallen vormt runningtherapie een onderdeel van een multidisciplinaire behandeling die ook uit psychotherapie en/of antidepressiva bestaat en is het een aanvulling daarop. Toch wordt de therapie in sommige gevallen ook als op zichzelf staande behandeling ingezet en blijkt dan even effectief te zijn als antidepressiva. De therapie is weinig ingrijpend en kan bij onvoldoende resultaat worden gevolgd door psychotherapie en/of medicijnen.

Hoe werkt runningtherapie?

Lichaamsbeweging heeft positieve effecten op lichaam en geest, zoals een afname van het lichaamsgewicht en bloeddrukverlaging maar ook een verbeterd zelfbeeld en een reductie van gevoelens van somberheid, angst en stress. Depressieve mensen zijn over het algemeen moeilijk te motiveren uit zichzelf in beweging te komen en zullen zeker in het begin door de runningtherapeut aangemoedigd moeten worden. Na ongeveer zes weken zal enige routine gaan optreden in het regelmatig bewegen als iemand dit voorheen nooit gedaan heeft.

Mensen die depressief zijn hebben lage verwachtingen over het eigen presteren en ervaren vaak gevoelens van hulpeloosheid. Hardlopen zorgt ervoor dat iemands niveau verbetert waardoor de verwachtingen bijgesteld zullen worden, gevoelens van hulpeloosheid af zullen nemen en waarbij ingezien zal worden dat lichamelijk meer mogelijk is dan verwacht, wat het negatieve zelfbeeld zal verminderen. Het passieve afwachten wordt vervangen door een actievere benadering van de problemen waarmee meer kans op een positieve ervaring bestaat. Dit draagt weer bij aan meer zelfvertrouwen wat de drempel om nieuwe activiteiten te ondernemen lager maakt. Daarnaast leert men omgaan met feedback van anderen en is iemand beter in staat lichamelijke sensaties op de juiste manier te interpreteren.

Aanbevolen wordt runningtherapie in groepsverband te volgen in verband met de sociale contacten die daardoor ontstaan. Met lotgenoten wordt vaak tussentijds nog een keer afgesproken om te gaan lopen. Daarbij wordt de drempel om af te zeggen hoger als je je ervan bewust bent dat er een groep mensen op je wacht. De behandeling heeft optimaal effect als drie of vier keer per week een half uur hardgelopen wordt.

Effecten runningtherapie op depressie

Runningtherapie is van invloed op de hersenen. Regelmatig bewegen brengt namelijk een aantal lichamelijke processen op gang die stoffen als dopamine, endorfine en serotonine aanmaken en de afgifte van cortisol doen afnemen. Dit zorgt voor een stemmingsverbetering en een hogere stresstolerantie. Mensen die runningtherapie volgen geven aan meer rust in hun hoofd te ervaren, zich beter te kunnen concentreren en zich sterker te voelen. Ze vinden het prettig op een gezonde manier met het gezonde deel van hun lichaam bezig te zijn en voelen zich voldaan na het hardlopen. Ook slapen ze beter en krijgen meer zelfwaardering en zelfvertrouwen. Met runningtherapie loop je letterlijk de stress uit je lijf met als resultaat een gezonde geest in een gezond lichaam.

Verder kan runningtherapie in combinatie met voldoende tussentijdse rust de hartslagvariabiliteit helpen verbeteren.

Wanneer liever geen runningtherapie?

Er bestaan eigenlijk geen redenen om deze therapievorm niet in te zetten bij depressie. Mensen met een depressie zijn dikwijls door hun lichamelijke reserves heen en moeten rustig aan beginnen. Dit ook om de kans op blessures te verkleinen aangezien ze vaak geneigd zijn veel te fanatiek te beginnen.

In geval van een slechte conditie zal er een gedoseerde opbouw plaatsvinden. Ook kan een inspanningstest worden uitgevoerd ter bepaling van de hartslagzones waarbinnen het beste getraind kan worden, om de kans op overtraining zo klein mogelijk te maken. Dit heeft tot gevolg dat er tijdens de therapie een hartslagmeter gedragen zal moeten worden. De inspanningstest heeft als extra voordeel dat de geboekte vooruitgang gemeten kan worden.

Vergoeding runningtherapie

Runningtherapie wordt onder bepaalde voorwaarden door verschillende zorgverzekeraars vergoed.